AI in Sugarcane शेतीमध्ये सतत नवनवीन तंत्रज्ञानाचा वापर होत असताना, दौंड तालुक्यातील महेंद्र तुकाराम थोरात यांनी आपल्या ऊस शेतीत कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा (AI) वापर करून पाणी व खतांची ५०% बचत करून एक वेगळाच आदर्श निर्माण केला आहे. बारामती अॅग्रीकल्चर डेव्हलपमेंट ट्रस्टच्या मदतीने सेंटर फॉर एक्सलन्स फार्मर वाइब्ज प्रकल्पांतर्गत थोरात यांची निवड जुलै २०२४ मध्ये झाली आणि त्यानंतर ऊस उत्पादनात आधुनिक बदल घडले.
AI ने बदलली ऊस शेतीची परिभाषा
थोरात यांच्या १ एकर उसाच्या प्लॉटमध्ये कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा टॉवर बसवण्यात आला आहे. या टॉवरद्वारे हवामान, पाणी, खत व्यवस्थापन, आणि किड नियंत्रणावर नियंत्रण ठेवले जाते.
✅ हवामान बदलांची पूर्वकल्पना मिळते.
✅ पाण्याची आवश्यक मात्रा कळते.
✅ जमिनीतील आर्द्रता, सूर्यप्रकाश, आणि खतांची गरज याबाबत सूचना मिळतात.
✅ औषध फवारणीसाठी वाऱ्याचा वेग आणि दिशा याचा अंदाज घेतला जातो.
कृत्रिम बुद्धिमत्तेमुळे कशी झाली बचत?
थोरात यांच्या मते, पारंपरिक ऊस शेतीत २० ते २५ हजार रुपये खतांवर खर्च होत असे, मात्र कृत्रिम बुद्धिमत्तेमुळे अचूक नियोजन झाल्याने हा खर्च १८ हजारांपर्यंत कमी झाला.
➡️ पाण्याची बचत: ऊस शेतीसाठी प्रचंड प्रमाणावर पाणी लागते, मात्र AI टॉवरमुळे २९ मिनिटांत १ एकर ऊस भिजतो. यामुळे पाण्याचा ५०% पर्यंत बचाव झाला आहे.
➡️ खतांचा खर्च: अचूक नियोजनामुळे रासायनिक खतांची मात्रा नियंत्रित राहते.
➡️ मजूर खर्च कमी: पाणी आणि औषध फवारणीचे व्यवस्थापन अचूक असल्यामुळे मजूर खर्चातही बचत झाली आहे.
AI कसे काम करते? AI in Sugarcane
AI टॉवरद्वारे थोरात यांना रोजच्या हवामानाचा अंदाज, जमिनीची आर्द्रता, पिकाला आवश्यक असलेल्या पाण्याची मात्रा याबाबत अपडेट्स मिळतात. यामुळे ऊस पिकासाठी केवळ २९ मिनिट पाणी पुरेसे ठरते. AI च्या माध्यमातून पाण्याचा अपव्यय थांबवला जातो आणि पिकाला नेमकेवाच आवश्यक तेवढे पाणी मिळते.
माती परीक्षण आणि खत नियंत्रण AI in Sugarcane
थोरात यांचे माती परीक्षण बारामती अॅग्रीकल्चर डेव्हलपमेंट ट्रस्टच्या मदतीने करण्यात आले. त्यातून मातीतील आवश्यक घटकांची माहिती मिळाल्यानंतर नत्र, स्फुरद, आणि पालाश यांची मात्रा अचूकपणे समजली. यामुळे रासायनिक खतांवरचा अवलंब कमी करून सेंद्रिय खताचा योग्य वापर करता आला.
पारंपरिक पद्धती आणि AI मधील फरक
➡️ पारंपरिक शेतीत:
- जास्त पाणी आणि खतांचा वापर
- अधिक वेळ आणि मजूर खर्च
- हवामान बदलांचा अंदाज नसल्यामुळे पीक नुकसानीचा धोका
➡️ AI वापरानंतर:
- ५०% पाणी बचत
- खतांचा खर्च ७ हजारांनी कमी
- मजूर खर्चात कपात आणि वेळेची बचत
AI वापराचे फायदे AI in Sugarcane
- वाऱ्याची दिशा आणि वेग: औषध फवारणीसाठी योग्य वेळ ठरवता येते.
- सूर्यप्रकाशाची मोजणी: पिकांना किती प्रकाश मिळाला याची माहिती मिळते.
- पावसाचा अंदाज: पाऊस किती पडला हे समजते, त्यामुळे पाणी नियोजन सोपे होते.
- हवामानाचा रोजचा अंदाज: दिवसाचे व्यवस्थापन सोपे होते.
- जमिनीतील तापमान आणि आर्द्रता: पाण्याची आवश्यकता ठरवता येते.
- खतांची गरज ओळखते: नत्र, स्फुरद, पालाश यांची अचूक मात्रा मिळते.
शेती अभ्यासक आणि अधिकाऱ्यांची दखल
थोरात यांच्या शेताला तामिळनाडू कोठारी शुगरचे व्यवस्थापक पलानीवेल राजन, दौंड शुगर कारखान्याचे व्यवस्थापक दीपक वाघ, ऊस विकास अधिकारी संदेश बेनके, आणि अनेक प्रगतिशील शेतकऱ्यांनी भेट दिली. त्यांनी थोरात यांच्या कामाचे भरभरून कौतुक केले.
निष्कर्ष
➡️ कृत्रिम बुद्धिमत्ता ऊस शेतीसाठी वरदान ठरते आहे.
➡️ पाणी, खत आणि मजूर खर्चात मोठी बचत होते.
➡️ AI चा योग्य वापर केल्यास पारंपरिक शेतीपेक्षा जास्त उत्पादन आणि उत्पन्न मिळते.
➡️ थोरात यांचा प्रयोग इतर शेतकऱ्यांसाठी मार्गदर्शक ठरत आहे.
आता AI चा वापर करून ऊस शेतीत अधिक फायदा मिळवण्याची वेळ आली आहे. जर तुम्हीही तुमच्या शेतात असे तंत्रज्ञान वापरण्याचा विचार करत असाल, तर थोरात यांचे यशस्वी उदाहरण तुमच्यासाठी प्रेरणादायी ठरेल! 🚜🌾
हे सुद्धा नक्की वाचा:- जमीन खरेदी विक्री चा अजून एक नवीन नियम आला; सविस्तर वाचा ही मोठी बातमी |land registry new rule in Maharashtra
